 |
Taç Kapı |
Medrese, Isparta Eğirdir ilçesindeki Çınaraltı Caddesi, Cami mahallesinde bulunmaktadır. Eğirdir’deki Hızırbey Ulu Camii’nin karşısında yer alan yapı, şehir surlarına dıştan bitişik olarak yapılmıştır.
Yapı, bazı kaynaklarda Dündar Bey Medresesi bazı kaynaklarda Selçuklu Medresesi veya Taş Medrese adıyla geçmektedir.
 |
Taç Kapı Nişi |
Yapının taç kapı ile ana eyvan kemeri üzerinde birer inşa kitabesi bulunmaktadir. Medresede taç kapıyı kuşatan içten ilk bordür, bir hana ait olduğu anlaşılan sülüsle yazılmış inşa kitabesi içermektedir. Bu kitabeden yapının 635 H/1237-
38 M. yılında Selçuklu sultanlarından II. Gıyaseddin Keyhüsrev döneminde han olarak inşa ettirildiği yazmaktadır. Ana eyvan kemeri üzerinde sülüsle yazılmış tek satırlık kitabeye göre ise yapı 701 H / 1301-
1302 M. yılında Hamidoğullarından Dündar Bey tarafından medrese olarak yaptırılmıştır. Araştırmacıların çoğı kitabe verilerinden hareketle Selçuklu döneminde han olarak içnşa edilen yapının Hamidoğulları döneminde medrese olarak tamamlandığını öne sürmektedirler
. M. Sözen yapının yerinde mevcut olabilecek bir han taç kapısının medrese için kullanılmış, ya da bu çevredeki yıkılmış bir han taç kapısının buraya taşınmış olabileceğini ileri sürmektedir
.
 |
Ana Eyvan Kemeri |
"Emere el-emir el kebir el isfehsalar el müeyyed el muzaffer el hasib el nesip melik el-ümera’i ve’l azam felek ed-devle ve’din ala el-islam ve ve’lmüslimin Dündar bin İlyas bin el-Hamid azze’ullah ensarehu ve’z-zaif iktidareh’u hazih’il medreset el-mübareke fi sene inda ve seb’a mie ma’muren beka’a mülkehü"
Kitabenin Tercümesi; Büyük emir, ordu komutanı, koruyucu, gelmiş hasib ve nesib emirlerin meliki devlet ve dinin büyük koruyucusu, İslamın ve Müslümanların yücesi Hamidoğlu İlyas oğlu Dündar, Allah yardımını esirgemesin ve iktidarını güçlendirsin. Bu kutsal medresenin yapımını 701 yılında emretti. Allah yükünü sürekli mamur kılsın.
Yapıda süsleme, taç kapıda, hücre kapılarında, eyvan kemerinde ve sütun başlıklarında karşımıza çıkar.
Taç kapı, beden duvarlarında dışa taşkın ve yüksektir. Beş sıra mukarnas kavsaralı olan taç kapı nişi, dıştan farklı genişlikte bezemeli dört bordür ve beş silmeyle sınırlandırılmıştır.
 |
Öğrenci Hücresi Giriş Şebekesi |
Taç kapıyı kuşatan dıştan ilk ve üçüncü bordür ile kapıyı kuşatan ilk bordür ve yan nişlerin üzerindeki yatay panonun yüzeyi kırık çizgilerin iç içe geçmesiyle oluşturulan altı kollu yıldız motifleriyle süslüdür, kazıma tekniğiyle yapılmıştır. Yatay panoyu süsleyen altı kollu yıldızların ortasında altı yapraklı çiçek motifi bulunur. Aynı bezeme bordürünün oturtmalık üzerinde de yatay olarak devam ettiği görülür. Dıştan ikinci bordür, kırık çizgilerin iç içe geçmesiyle biçimlendirilen ve dönüşümlü olarak dizilen dokuz ve on iki kollu yıldız motifiyle bezelidir. Dördüncü bordür ise sülüsle yazılmış inşa kitabesinin oluşturmaktadır. Dıştaki sütunçelerin gövdeleri stilize palmet, yan nişlerin iki yanındaki Sütunçe gövdeleri ise zikzak motifiyle bezenmiştir. Üç katlı akantus yapraklarıyla bezemeli olan dıştaki sütunçenin başlıkları üzerinde volütler arasında yer alan aslan başı görülür. Ayrıca yan nişler silmelerle biçimlendirilmiş altı kollu yıldız ve baklava kesitlerinden oluşan dendan motifleriyle süslü birer bordürle kuşatılmıştır.
 |
Avlu |
Kavsara köşeliğindeki rozetler kabartma tekniklidir, rozetlerin yüzeyinde, ortada oniki kollu yıldız ile yıldız kollarının dönüşümlü olarak palmet ve lotuslara sap oluşturduğu süsleme dikkati çeker. Kemer köşeliğinde bulunan rozetlerden alttaki on üstteki oniki kollu yıldız motifiyle süslüdür. Yan nişlerin kemer köşeliğinde bulunan rozetlerin yüzeyi ise çarkıfelek motifiyle bezemelidir.
Güney cephedeki kapıdan avluya girilmektedir. Avluyu kuşatan revakların sütun başlıkları bitkisel, geometrik ve figürlü süslemeler içerir, bunlar saksıdan çıkan altı dallı geniş kıvrımları olan haşhaş süslemesi, iki kanada ayrılan altı yapraklı ve zirvede palmet birleşen kabartma tekniği ile yapılmış bitkisel süslemedir. Ayrıca her köşesinde, kanatlarını açmış, üzeri kazıma tekniği ile yapılmış balık pullu, hafif tombul dışa taşkın üç boyutlu kuşlar ve her kuş arasında bulunan üçlü filizden oluşan ve iki kanada ayrılan bitkisel süsleme formu ve bir madalyon içine yerleştirilmiş sekiz yapraklı çiçek süslemesine yer verilmiştir.
 |
Avlu,Sütun Başlığı |
Dikdörtgen çerçeveli olan eyvan bezemesiz dört bordürle kuşatılmıştır. Ana eyvan avluya kademeli sivri kemerlerle açılmaktadır. Eyvan kemerinin yüzeyi bitkisel bezemelidir ve iki yandaki yatık U biçimi kaideli, silindirik gövdeli, kademeli korint başlıklı sütunçelere oturmaktadır. Sütunçe başlıklarının altında kaval silmeli birer bilezik yer alır.
 |
Avlu, Sütun Başlığı |
Eyvan kemerinin yüzeyi kazıma tekniğiyle yapılmış üç silme ile kuşatılan ortası sivri iki yanı yuvarlatılmış dilimli kemer biçimi verilen zikzak bordür ve tam ortasında stilize edilmiş tomurcuk palmet motifi yer alır. Eyvan kemerinin oturduğu sütunçelerin başlıkları iki sıra halinde dilimli palmet motifleriyle bezenmiştir. Ayrıca eyvana bitişik mekânların kapıları üzerindeki ayet kitabesinin yüzeri kıvrık dallardan çıkan rumi motifleriyle süslüdür.
Hücre girişlerinin kemerlerinde alçı şebekeler yer almaktadır. Şebekeler; kırık hatların iç içe geçmesiyle biçimlenen ve birbirini tekrar eden altı kollu ve sekiz kollu yıldız süslemelerinden oluşur.